خود شفقت ورزی چیست و چه تأثیری بر زندگی فردی دارد؟

خودشفقت ورزی

غالباً افرادی که اعتماد به نفس بالاتری دارند؛ یعنی افرادی که مطمئن به نفس خود (self-assured) یا خودباور (self-confident) هستند، موفقیت های بیشتری کسب می کنند. این در حالی است که تحقیقات اخیر نشان داده اند که خود شفقت ورزی (self-compassion) راه بهتری برای کسب موفقیت و پیشرفت شخصی است.

برای مثال، با خودباوری و داشتن اعتماد به نفس، فرد احساس بهتری درباره توانایی های خود خواهد داشت. در حالی که خود شفقت ورزی، فرد را به تأیید و تصدیق محدودیت ها و ضعف هایش نیز تشویق می کند. زمانی که فرد، محدودیت ها و نواقص خود را بپذیرد، بهتر با آن ها کنار آمده و سعی در برطرف کردنشان می کند.

همین امر به نوبه خود می تواند منجر به تغییرات مثبت در زندگی فردی و در نهایت زندگی اجتماعی شود.

خودشفقت ورزی چیست؟

خود شفقت ورزی به معنای عزت نفس (self-esteem) یا خودباوری (self-confidence) نیست. در خودشفقت ورزی، به جای فکر کردن در مورد خودتان، باید بدانید که با خود چگونه باشید و چطور با خود رفتار کنید؛ به ویژه هنگام مواجه شدن با سختی ها یا شکست ها. در واقع، به گفته دکتر کریستین نف (Kristin Neff)، استاد تمام روانشناسی دانشگاه تگزاس، خودشفقت ورزی، نحوه رفتار دلسوزانه شما با خودتان را تعیین می کند؛ مانند زمانی که یکی از دوستان یا اعضای خانواده تان در کاری شکست خورده یا با مسئله ای درگیر هستند و شما با آن ها همدردی کرده یا با شفقت رفتار می کنید. به طور کلی، خودشفقت ورزی، یعنی اینکه بپذیرید شما هم انسان هستید و ممکن است اشتباه کنید. همچنین بدانید که نباید روی اشتباهات خود ساکن بمانید و یا خود را به خاطر آن ها سرزنش یا ملامت نمایید. دکتر نف، اولین کسی بود که اصطلاح خودشفقت ورزی را تعریف و ارزیابی کرد. او چند تمرین و مدیتیشن پیشنهاد داد که می توانند مهارت های خودشفقت ورزی را تقویت کنند.

مؤلفه های اولیه خودشفقت ورزی

هنگامی که می خواهید خودشفقت ورزی را تمرین کنید، باید مؤلفه های اولیه را که برای موفقیت، ضروری هستند در نظر بگیرید. این مولفه ها عبارتند از: با خود مهربان بودن؛ یعنی همان قدر که با دوستتان مهربان هستید، از خودِ واقعیتان نیز مراقبت کنید و ذهن آگاهی داشته باشید. همچنین آزاد باشید که ممکن است شما هم اشتباهاتی داشته باشید.

در این مقاله، مرور کلی برای هر کدام ارائه خواهد شد.

خودمهربانی یا Self-kindness

برای شروع تمرین خودمهربانی، باید بدانید که هیچ فردی در دنیا کامل نیست و تمام افراد محدودیت ها و ضعف هایی در زندگی خود دارند. بنابراین، هنگام اشتباه یا مواجه با سختی ها و شکست ها، بهتر است به جای انتقاد از خود و بحرانی کردن مسئله، با خود مهربان باشید. برای مثال، دکتر نف اظهار می کند: هنگامی که خطایی از شما سر می زند یا در انجام کاری اشتباهی صورت می گیرد، ممکن است اولین واکنش شما به این موضوع، فکر کردن در مورد “نباید اینطور می شد” یا “نباید این اتفاق می افتاد” باشد. زندگی عادی، یعنی شاد بودن در بیشتر اوقات. با داشتن تفکرات منفی و افکار ناسالم، قطعاً زندگی سخت تر خواهد شد. چرا که باعث می شود احساس تنهایی بیشتری داشته باشید.

بنابراین، به جای اینکه فکر کنید “من ضعیف هستم” به این موضوع فکر کنید که در زندگی هر فردی، حتی یک فرد بسیار موفق، حتماً زمان هایی وجود داشته که آن فرد، شکست را تجربه کرده باشد. با این فکرها، نگرش شما به زندگی و مشکلات آن، تغییر خواهد کرد. این کار، درهای جدیدی را رو به شما باز می کند تا با تجارب جدید، رشد کنید. اما اگر مرتباً به این فکر کنید که نباید این اتفاق می افتاد یا اینکه دائماً احساسات غیرعادی داشته باشید، شما خودملامتگری یا خود سرزنشی (self-blame) خواهید داشت.

ذهن آگاهی (Mindfulness)

یکی دیگر از مؤلفه های خودشفقت ورزی، ذهن آگاهی است.

زمانی که شما ذهن آگاهی دارید، می دانید که چطور باید با مشکلات و دردها و رنج ها روبرو شوید. بیشتر افراد نمی خواهند این کار را انجام دهند و معمولاً از این کار اجتناب می کنند. آن ها از روبرو شدن با دردها می ترسند و می خواهند مستقیماً به حل مشکل بپردازند. اما داشتن ذهن آگاهی واقعاً مهم است. هنگامی که وارد فراز و نشیب های زندگی می شوید باید ذهن آگاهی داشته باشید و بدانید که این شکست ها و مشکلات، چه احساسی در شما ایجاد می کنند و اصلاً چرا اتفاق افتاده اند. این تفکرات است که شما را بزرگ می کند و درس های جدیدی به شما می دهد.

نکته دیگری که باید در مورد آن بدانید، منتقد درونی شماست. خودانتقادی یا خودنکوهی (Self-criticism)، می تواند تمام تلاش های شما برای خودشفقت ورزی را از بین ببرد. در مقابل، ذهن آگاهی به شما اجازه می دهد بدون اینکه در مورد خودتان قضاوت کنید، از نواقص و محدودیت های خود، آگاهی داشته باشید. نتیجه این کار، به این صورت است که شما متوجه می شوید کجا باید پیشرفت کنید بدون اینکه بخواهید برای کامل شدن، خود را تحت فشار قرار دهید.

ضعف ها و نواقص (Imperfection)

هنگامی که با خود فکر می کنید که هیچ فردی کاملِ مطلق نیست و تمام افراد محدودیت هایی دارند، به نظر می رسد بار بزرگی از روی شانه های شما برداشته شده است. فکر کردن به اینکه نباید انتظار کامل ترین فرد را از خود داشته باشید، سبب می شود تا شما درک کنید کاری که در حال انجام آن هستید یک کار طبیعی و انسانی بوده و نباید احساس بدی در مورد آن داشته باشید. همچنین به شما کمک می کند راحت تر با دیگران ارتباط برقرار کنید. زیرا به این نتیجه رسیده اید که هر کس در زندگیش محدودیت هایی داشته و مشکلات و سختی هایی را تجربه کرده است.

به خاطر داشته باشید که خودشفقت ورزی یعنی مهربان بودن با خود و قبول نواقص و محدودیت های فردی! شکست ها و نواقص شما باید به درک بهتر از خودتان کمک کنند نه اینکه احساس بد و استرس را در شما به وجود آورند.

مزایای خودشفقت ورزی

به طور کلی، خودشفقت ورزی یعنی تشخیص تفاوت بین انجام یک کار بد و بد بودن فرد است. زمانی که برای خودشفقت ورزی تمرین می کنید، بدانید که گرفتن تصمیمات اشتباه یا انجام اشتباه کارها، به طور خودکار، شما را به یک فرد بد، تبدیل نمی کند. در عوض متوجه می شوید که ارزش شما واقعاً بالا و مطلق است. نتایج تحقیقات، ارتباط مثبتی بین خودشفقت ورزی و خوب شدن فرد و احساس رضایت او از خود، نشان داده اند. به علاوه خودشفقت ورزی، احساس خودارزشمندی (self-worth) را تقویت می کند.

افرادی که خود شفقت ورزی را تمرین می کنند، ارتباطات اجتماعی قوی تر، هوش عاطفی یا هیجانی (emotional intelligence) بالاتر و رضایت کلی بیشتری در زندگی دارند. چنین افرادی، حس همدلی و مراقبت بیشتری نیز دارند.

پژوهش ها ثابت کرده اند که افراد خودشفقت ورز، کمتر دچار احساس اضطراب، افسردگی، ترس و شکست می شوند. این افراد همچنین انگیزه بیشتری برای رفع کاستی ها و نواقص خود دارند. چرا که مشکلات و نواقص خود را عیناً درک کرده اند.

کلام آخر

اولین چیزی که برای خودشفقت ورزی نیاز دارید، این است که به صدایی که با خودتان حرف می زنید گوش کنید و لحن آن را از حالت انتقادی خارج کنید. مثلاً به خاطر یک اشتباه کوچکی که انجام داده اید با خود مدام صحبت می کنید و خود را مورد نکوهش قرار می دهید. اما برای خودشفقت ورزی، باید بتوانید این خودمگوها را به بهترین نحو تغییر دهید. البته این به این معنی نیست که به خود بگویید: من عالی هستم. باید با مهربانی و بدون پیش داوری با خودتان حرف بزنید. درست همان گونه که با یک دوست حرف می زنید. با این کار قطعاً زندگی راحت تری خواهید داشت.

برای اطلاع از “نحوه ترک عادت صحبت کردن با خود” مقاله مربوطه را در وب سایت فن تریکس مطالعه کنید.

دیدگاه نامه فن تریکس (کلیک کنید)

* وارد بحث شوید و دیدگاه هایتان را به اشتراک بگذارید.
* پس از تایید دیدگاه، ارسال پاسخ توسط دیگران، و یا ثبت دیدگاه جدید توسط سایر کاربران در مطالب مورد علاقه خود، ایمیل اطلاع رسانی دریافت کنید.
* با دریافت لایک از سایر کاربران دیدگاه خود را به جایگاه های بالاتر برسانید.
* با ثبت دیدگاه سازنده و مفید، نظر نویسنده مطلب را جهت پین کردن دیدگاهتان جلب کنید.
* تنها با آموزش و یادگیری می توان آینده را ساخت. پس اگر مطلب یا دیدگاه مفیدی در رابطه با این مقاله دارید، حتما در قسمت دیدگاه ها با دوستان خود در میان بگذارید.

سلب مسئولیت! مقالات مربوط به بخش سلامتی، پزشکی، زیبایی، روانشناسی، تناسب اندام و ... تنها برای آموزش و افزایش اطلاعات کاربران فارسی زبان گرد آوری شده و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند و مسئولیت صحت توصیه های نقل شده در مطالب بر عهده تیم فن تریکس نمی باشد. اطلاعات بیشتر